Saf nektar balı (çiçek balı), bal arısının bitkilerin çiçeklerinden topladığı nektar ve ya bal özü denen tatlı suların, arının vücudundaki özel bezlerden salgılanan maddelerle karıştırılarak zenginleştirilmesi ve peteklerde olgunlaşması sonucu elde edilen doğal bir fonksiyonel gıdadır. Nektar hangi çiçekten toplanmış ise, o çiçeğin tadı aromasında hissedilir. Başlıca çeşitleri; ıhlamur, kestane, yonca, turunçgil, pamuk, kekik ve akasya ballarıdır. Dağ çiçeği balı da kaynağının doğrudan çiçek nektarı olduğu bir bal türüdür.
Balda beslenme ve sağlık açısından en önemli bileşenler karbonhidratlardır. Bal, temel monosakkaritler olan glukoz ve fruktozla birlikte 25 farklı oligosakkarit içermektedir. Aynı zamanda az miktarda protein, amino asit, enzim, mineral, iz element, vitamin, aroma bileşenleri ve polifenol gibi maddeler de bulunmaktadır. Balın birçok toplum tarafından bilinen tedavi edici özellikleri de bu maddelerden kaynaklanmaktadır. Balın aynı zamanda mikropları, virüsleri, parazitleri engelleyici, yangı önleyici ve antioksidan etki gösterdiği bilinmektedir.
Su içeriği nektar kaynaklı olarak değişir ve genel olarak dağ balları ova ballarından daha az su içerirler. Yayla ve dağlık bölge çiçeklerinden yapılan ballar daha akıcı olup lezzet ve aroma bakımından daha üstündürler.
Günde 20 g bal, günlük enerji ihtiyacının %3’ünü karşılamaktadır. Enerji değeri yüksek ve sindirimi kolay bir besin olan bal başta çocuklar, sporcular ve yaşlılar olmak üzere tüm insanların beslenmesinde kullanılan değerli bir besin maddesidir. Özellikle vücutta hızla emilip enerji metabolizmasına katılan bir besin olması sebebiyle sporlarla ilgilenen kişilerin enerji ihtiyacını karşılamak ve günlük rutini çok yoğun olan çalışan bireylerin yorgunluklarını hafifletmek amaçlı kullanılabilmektedir.
Kaynakça:
Birer, S., & Yücecan, S. (1984). Balın beslenmemizdeki yeri ve kullanılması. Beslenme ve Diyet Dergisi, 13, 113-123.
ÖZDEMİR, G., ERSÖZ, E., & DİLEK, N. M. Apitherapy and Health. Black Sea Journal of Health Science, 9-10.
Karadal, F., & YILDIRIM, Y. (2012). Balın kalite nitelikleri, beslenme ve sağlık açısından önemi. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 9(3).
Mutlu, C., Erbaş, M., & Tontul, S. A. (2017). Bal ve diğer arı ürünlerinin bazı özellikleri ve insan sağlığı üzerine etkileri. Akademik Gıda, 15(1), 75-83.